همه چیز درباره انحراف چشم و روش های درمانی آن
انحراف چشم زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های اطراف چشم به دلایل مختلفی خیلی سفت یا خیلی ضعیف باشند، که باعث می‌شود دید دو چشم در یک راستا نباشد. این اختلال بیشتر در کودکان شایع است، ولی در بزرگسالان نیز ممکن است ایجاد شود. جراحی یکی از راههای درمان انحراف چشم است. هدف از جراحی انحراف چشم رفع مشکلات بینایی و سپس زیبایی است.
انحراف چشم یا استرابیسم بیماری است که در آن چشم (عنبیه) به درستی در یک راستا قرار ندارد. استرابیسم شایع ترین اختلال چشمی در کودکان است. در این بیماری یک چشم ممکن است مستقیم به جلو نگاه کند در حالی که چشم دیگر به داخل (ازوتروپی)، خارج (اگزوتروپی)، بالا (هیپرتروپی) یا پایین (هیپوتروپی) بچرخد.
انحراف چشم می تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند. استرابیسم بینایی را تحت تأثیر قرار می دهد، زیرا هر دو چشم باید در یک نقطه با هم هدف قرار دهند تا به درستی ببینند.
شش ماهیچه چشم وجود دارد که حرکت چشم را کنترل می کند. یک عضله چشم را به سمت راست و یک عضله چشم را به سمت چپ حرکت می دهد. چهار عضله دیگر چشم را به سمت بالا، پایین و با زاویه حرکت می دهند. برای تمرکز بر روی یک تصویر واحد، هر شش ماهیچه چشم باید با هم کار کنند. زمانی که یکی از عضله ها مشکل پیدا کند و به درستی حرکت چشم را کنترل نکند، چشم دچار اختلال انحراف چشم می شود.
علت انحراف چشم چیست؟
برای قرار گرفتن و تمرکز هر دو چشم روی یک هدف واحد، همه عضلات هر دو چشم باید متعادل باشند و با هم کار کنند. مغز این ماهیچه ها را کنترل می کند. افرادی که به انحراف چشم مبتلا هستند معمولاً مشکلی دارند که می تواند بر عضلات چشم تأثیر بگذارد. استرابیسم می تواند به دلیل ناهنجاری در عضلات چشم، در اعصاب کنترل کننده این عضلات، در مراکز بینایی در مغز که بینایی دو چشمی را کنترل می کنند، یا به دلیل دید ضعیف در یک یا هر دو چشم ایجاد شود.
ژنتیک نیز ممکن است در انحراف چشم نقش داشته باشد. فرزندان والدین مبتلا به این بیماری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به لوچی چشم هستند.
ممکن است شما با استرابیسم متولد شده باشید یا در دوران نوزادی یا کودکی یا در اواخر زندگی به آن مبتلا شوید. گاهی اوقات انحراف چشم می تواند به یک بیماری چشمی جدی تر تبدیل شود.
سایر مشکلاتی که در ایجاد این اختلال تاثیر دارند عبارتند از:
· آسیب به چشم
· ضربه به سر
· مشکلات سلامتی مانند دیابت، بیماری تیروئید (بیماری گریوز)، میاستنی گراویس و تومورهای مغزی یا سکته مغزی
· زایمان زودرس
· آسیب به ماهیچه های چشم در طی نوعی جراحی چشم
· دوربینی شدید اصلاح نشده
· ناهنجاری های عضلانی
· ناهنجاری های عصبی
· فلج مغزی
· سندرم داون
علائم انحراف چشم
علائم و نشانه‌هایی که معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چشم هایی که همزمان به یک جهت نگاه نمی کنند. (اگر چشمان فرزندتان فقط کمی ناهماهنگ باشد، ممکن است متوجه نشوید.)
- چشم هایی که با هم حرکت نمی کنند
- بستن یک چشم در زیر نور شدید خورشید
- کج کردن یا چرخاندن سر برای نگاه کردن به یک شی
- برخورد به چیزها (استرابیسم ادراک عمق را محدود می کند.)
- یک کودک همچنین ممکن است از تاری دید، چشم های خسته، حساسیت به نور یا دوبینی شکایت کند.
- علائم ممکن است کم و بیش ظاهر شوند. زمانی که کودک خسته یا مریض است ممکن است وضعیت بدتر شوند.
چشم های یک نوزاد تازه متولد شده ممکن است در ابتدا دچار استرابیسم باشد. اما چشم ها باید در 3 تا 4 ماهگی در یک راستا قرار گیرند. در برخی موارد، چشم ها ممکن است به سادگی ناهماهنگ به نظر برسند، زیرا کودک دارای پل بینی پهن است که ظاهر چشم های متقاطع را ایجاد می کند. اما اگر بعد از 4 ماهگی چشم‌های کودکتان همیشه در یک راستا قرار نداشت، کودکتان را برای معاینه چشم نزد پزشک ببرید.
آیا انحراف چشم روی بینایی تاثیر دارد؟
با دید طبیعی، هر دو چشم در یک نقطه هدف قرار می گیرند. مغز دو تصویر از چشمان ما را در یک تصویر سه بعدی ترکیب می‌کند. به این ترتیب می توانیم تشخیص دهیم که چیزی از ما چقدر نزدیک یا دور است (ادراک عمق).
زمانی که یک چشم انحراف دارد و هم تراز نیستد، دو تصویر مختلف به مغز ارسال می شود. در یک کودک خردسال، مغز می آموزد که تصویر چشم نادرست را نادیده بگیرد. در عوض، فقط تصویر را از چشم مستقیم می بیند. در نتیجه، کودک درک عمق را از دست می دهد و بینایی آن چشم را ضعیف می شود. همچنین، چشمی که ضعیف می بیند، ممکن است ناهماهنگ شود.
ناهماهنگی چشم می تواند باعث آمبلیوپی در کودکان شود.
در بزرگسالانی که پس از دوران کودکی دچار اختلال استرابیسم می شوند، اغلب دوبینی ایجاد می شود. این به این دلیل است که مغز آنها قبلاً یاد گرفته است که تصاویر را از هر دو چشم دریافت کند. مغز آن ها نمی تواند تصویری را که از چشم داری انحراف دیده می‌شود، نادیده بگیرد، بنابراین دو تصویر را می بینند.
تشخیص انحراف چشم
پزشک متخصص معمولا فقط با نگاه کردن به چشم های کودک می تواند تشخیص دهد که چشم کودک انحراف دارد یا نه؟ همچنین در بزرگسالان خستگی زیاد چشم، دو بینی، و دشواری در مطالعه و ناهماهنگ بودن چشم ها از نشانه های این اختلال است که باید به پزشک متخصص برای درمان مراجعه کنید.
درمان انحراف چشم
این امر می تواند در بینایی و زیبایی افراد تاثیر بگذارد، روش های مختلفی برای درمان انحراف چشم وجود دارد مانند:
ورزش عضلات چشم
چشم پزشک می تواند تمریناتی را به شما آموزش دهد تا به شما کمک کند هر دو چشم را به یک سمت متمرکز کنید. اگر “نارسایی همگرایی” دارید، این تمرینات می تواند کمک کند. این زمانی است که چشمان شما برای کارهای نزدیک، مانند مطالعه یا کار با کامپیوتر، به درستی در یک راستا قرار نمی گیرند.
عینک
گاهی اوقات استفاده از عینک می تواند انحراف چشم خفیف را اصلاح کند.
عمل جراحی انحراف چشم
یکی از این درمان ها جراحی است که تا به حال مثمر ثمر واقع شده است، کودکانی که در همان سنین اولیه انحراف چشم کودکان را با روش عمل جراحی درمان کرده باشند در بزرگسالی دیگر اثری از لوچی چشم شان باقی نمی ماند،
به طور کلی، انحراف چشم زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های اطراف چشم خیلی سفت یا خیلی ضعیف باشند. چشم پزشک می‌تواند برخی از ماهیچه‌های چشم را شل، سفت یا حرکت دهد تا چشم‌ها برای کار کردن با یکدیگر به درستی در یک راستا قرار گیرند. ممکن است برای درمان کج شدن چشم به بیش از یک عمل جراحی نیاز باشد.
جراحی معمولاً به صورت جراحی سرپایی در بیمارستان یا مرکز جراحی با استفاده از بیهوشی عمومی برای کودکان یا موضعی انجام می شود. چشم پزشک یک برش کوچک در بافت شفاف چشم (سفیدی چشم) ایجاد می کند تا به عضلات چشم برسد. سپس عضلات بررسی می شوند و طول یا موقعیت آن ها تغییر داده می شود. ممکن است لازم باشد این کار در یک یا هر دو چشم انجام شود. پس از جراحی، می‌توانید ظرف چند روز به روال روزانه خود بازگردید.
بهترین سن برای عمل انحراف چشم
درمان انحراف چشم باید در اسرع وقت انجام شود. به طور کلی، هر چه کودک در زمان شروع درمان کوچکتر باشد، شانس بیشتری برای اصلاح کامل مشکل وجود دارد.
برای کودکانی که دچار انحراف چشم هستند عمل باید به محض شناسایی این مشکل انجام شود. بهتر است جراحی انحراف چشم در کودکان قبل از 6 سالگی انجام شود، که هنوز مغز به دیدن با یک چشم عادت نکرده است.
جراحی انحراف چشم چقدر طول می کشد؟
درست هست که این عمل، عملی حساس است ولی اصلا خطرناک یا پر ریسک نیست و بستری نیاز ندارد. مدت زمان انجام جراحی انحراف چشم بین سی دقیقه تا یکساعت است.
روش جدید عمل انحراف چشم
در روش های نوینی که به تازگی ارائه شده است، جراح چشم با استفاده از یک دستگاه یک فضای سه میلیمتری ایجاد می شود و در نهایت انحراف چشم اصلاح می شود، یکی از مزیت های استفاده از این نوع دستگاه برای درمان این است که در صورت عدم اصلاح بعد از عمل می توان مجدداٌ با کمک بخیه ها چشم را دو مرتبه تنظیم کرد.
در عمل جراحی ملتهمه انحراف چشم به محل مورد نظر بخیه زده نمی شود، در ادامه باید افزود که برای به کار گیری این نوع روش عمل جراحی متخصص جراح چشم باید به مدت 2 سال آموزش های مربوطه را دریافت کند و بعد با تبحر بالای خود دست به این نوع عمل بزند.
اقدامات قبل از عمل جراحی چشم
1- پیش از عمل جراحی آزمایش های روتین و معمول مربوط به اتاق عمل را انجام دهید.
2- برای انتخاب بهترین دکتر جراح چشم تحقیق و پرس و جو کنید.
3- دو هفته پیش از جراحی از مصرف داروهای مانند آسپرین و امثال آن خودداری کنید.
4- قبل از عمل جراحی در خصوص چگونگی مراحل عمل جراحی درمانی و زیبایی چشم با پزشک صحبت کنید و از او مشاوره دریافت کنید.
5- از استعمال دخانیات، الکل و هر گونه مواد مخدر پرهیز نمایید.
6-پیش از رورود به اتاق عمل یک فردی برای همراهی و حمایت شما در کنارتان حضور داشته باشد.
مراقبت های بعد از عمل جراحی چشم
- برای برطرف شدن جای عمل یا زخم بر روی چشم می توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
- از پماد و قطره‌های توبرادکس برای تسریع در روند بهبودی استفاده کنید، این پماد و قطره ها حاوی آنتی بیوتیک هستند و از التهاب چشم می کاهد.
- پس از عمل جراحی تا مدت ها چشم تان با هیچ وسیله در تماس نیاشید و سعی کنید از ماساژ دادن آن خودداری کنید زیرا می تواند باعث آلودگی و عفونت چشمی شود.
- تا یک هفته از استحمام به طوری که آب با چشم تان برخورد کند، خودداری کنید.
سخن پایانی
برای درمان انحراف چشم هرگز دیر نیست، مجبور نیستید با ناراحتی ها و مشکلات ناشی از ناهماهنگی چشم ها زندگی کنید. با کمک چشم پزشک می توانید بهترین درمان را برای اختلال خود پیدا کنید.
