عوارض چشمی دیابت (رتینوپاتی دیابتی)

اغلب بیماران مبتلا به دیابت در خطرات ناشی از عوارش چشمی دیابت قرار دارند. شاید شما نیز شنیده باشید که برخی بیماران دیابتی بینایی خود را به طور کامل از دست داده اند. این گفته حقیقت دارد و به این دلیل است که بیشتر بیماران دیابتی در معرض گرفتاری های شبکیه چشمی فرار می گیرند که به آن رتینوپاتی” نیز می گویند.

ما در این مقاله به شرح عوارض و خطراتی که اگر بیماری رتینوپاتی دیابتی به موقع تشخیص و درمان نشود در پی دارد، می پردازیم. با ما همراه باشید …

دیابت چیست؟

با اینکه بیماری دیابت هنوز درمان قطعی ندارد اما با تشخیص زود هنگام و کنترل موثر آن می توانیم از بروز عوارض جدی آن پیشگیری کنیم. دیابت یک اپیدمی جهانی شده است و هر روز آمار کسانی که مبتلا به دیابت می شوند در حال افزایش است.

در بیماری دیابت سیستم طبیعی انسولین بدن از کار می افتد و این امر باعث افزایش قند خون می شود که  به گرفتگی سرخرگ ها منجر می گردد. این مسئله می تواند عوارض حادی را به دنبال داشته باشد.

آناتومی چشم به چه گونه ای است؟

برای اینکه بدانیم عوارض ناشی از دیابت چگونه بر روی عروق چشم اثر می گذارند، ایتدا باید با آناتومی و مکانیزم چشم آگاه شویم.

• چشم های انسان شکل کروی دارند و در قسمت خارجی آن توسط یک غشاء سخت و محکم محافظت می شوند که به آن لایه صلبیه”  گفته می شود.
• این لایه در جلوی چشم شفاف می شود که به آن قرنیه می گویند. وظیفه قرنیه گذراندن نور از ناحیه غشای داخلی و تابیده شدن آن به شبکیه چشم است که مانند دوربین عکاسی عمل می کند و باعث ثبت تصاویر و موجب بینایی چشم می گردد.
• نور بعد از عبور از قرنیه چشم به فضایی برخورد می کند که به آن فضای قدامی می گویند. این فضا از مایعی به نام زلالیه پر شده است. نور پس از عبور از فضای قدامی از مردمک عبور می کند.
• مردمک همان سوراخی است که در وسط عنبیه ایجاد شده، عنبیه همان قسمت رنگی چشم است و رنگ چشم ها به رنگ عنبیه بستگی دارد. نور بعد از برخورد با عنبیه به عدسی و بعد از عبور از عدسی به محدوده خلفی برخورد می کند.
• در درون محدوده خلفی مایعی قرار دارد که به آن زجاجیه می گویند. سرانجام پس از برخورد  نور به شبکیه، مغز  شروع به دریافت سیگنال هل ی نور می کند و بار دیگر آن ها را به تصاویر بدل می سازد.
• در شبکیه قسمتی وجود دارد که وظیفه تشخیص جزئیات را بر عهده دارد که به آن ماکولا یا لکه زرد گفته می شود. عروق چشم در قسمت غشایی جایی بین شبکیه و صلبیه قرار دارد به این بخش مشیمیه گفته می شود. موییرگ های متصل به این عروق موجب تغذیه شبکیه و لکه زرد که عضو مهم در چشم است، می شود.

عوارض دیابت بر روی چشم

رتینوپاتی دیابتی شایع ترین بیماری دیابتی چشم است و در افراد مبتلا به دیابت، عامل اصلی نابینایی می باشد.

• این بیماری با تغییر رگ های خونی شبکیه رخ می دهد. به دلیل آنکه شبکیه به شدت نسبت به نور حساس می شود و با ایجاد عروق بر روی سطح آن موجب اختلال در شبکیه می گردد.
• همچنین دلیل کمبود  اکسیژن در قسمت شبکیه چشم افرادی دیابتی باعث رشد عروق اصلی چشم در این قسمت رشد می کند که دراین صورت باعث عدم اکسیژن رسانی به موقع شده و موجب خونریزی در این ناحیه می شود.
• گرفتاری های شبکیه:از دیگر عوارض ناشی از دیابت است به این گونه که با اختلالاتی که در عملکرد شبکیه چشم ایجاد می کند، ایجاد می شود.
• بنابراین توصیه می شود که افراد مبتلا به دیابت به محض تشخیص این نکته به چشم پزشک مراجعه کنند تا معاینات دقیقی از آنها به عمل آید و درمان های لازم  برای آنها انجام شود.

انواع رتینوپاتی دیابتی

رتینوپاتی دیابتی عموما به دو نوع تقسیم می شود:

1. رتینوپاتی غیر تکثیری: در این نوع رتینوپاتی عروق پشت شبکیه چشم کم کم  گشاد می شوند و در دیواره های آنها فضای خالی اضافه ایجاد می کند. رتیوپاتی غیر تکثیری به سه شکل خفیف، متوسط و شدید ایجاد می شود. حال اگر این پیشامد در ناحیه لکه زرد ایجاد شود. موجب ورم لکه زرد می شود که این امرباعث اختلال در بینی می گردد. این نوع رتینوپاتی تنها از طریق کنترل قند خون قابل درمان و پیشگیری است.
2. رتینوپاتی تکثیری: با گذشت زمان بیماران رتینوپاتی غیر تکثیری ممکن است به رتینوپاتی تکثیری تبدیل شود. در این حالت عروق خونی بسیار صدمه دیده و مسدود می شوند و به دنبال آن عروق جدید بر روی سطح شبکیه ایجاد می گردند که موجب نابینایی فرد می شود.

علائم رتینوپاتی دیابتی

• در برخی از مبتلایان به رتینوپاتی دیابتی، رگ های خونی شبکیه ممکن است ورم کرده و از آن مایع یا خون نشت کند.
• در برخی دیگر از مبتلایان به دیابت، رگ های خونی غیر عادی جدیدی در سطح شبکیه رشد می کند.
• در ابتدا رتینوپاتی دیابتی ممکن است تغییر در دید فرد ایجاد نکند اما با گذر زمان، این بیماری می تواند شدید تر شود.
• در ابتدا ممکن است فرد لکه های معلقی در دید خود مشاهده کند و یا اینکه تاری کلی دید را تجربه کند.

درمان رتینوپاتی

دنیای پزشکی در زمینه درمان این بیماری شاهد پیشرفت های چشمگیری بوده است. برای مثال به درمان هایی مانند استفاده از لیزر و یا ویترکتومی برای از بین بردن موییرگ های شکننده از سطح شبکیه چشم می توان اشاره کرد.

درمان با لیزر 

درمان با لیزر به دو صورت گسترده وموضعی انجام می شود. در درمان گسترده از طریق لیزر صدها نقطه بر روی شبکیه سوزانده می شوند. بیمار در این نوع درمان با کاهش چشمگیر خونریزی مواجه می شود. البته این درمان عوارضی مانند کدورت موقت چشم واز بین رفتن دید محیطی را به دنبال دارد که پس از گذشت چند روز کاملا قابل رفع است.

نتیجه گیری

در نتیجه اگر بیماری رتینوپاتی دیابتی  در زمان درست و قبل اظداینکه به بینایی فرد آسیب رسانده باشد به طور قطع قابل درمان است. شهروندان مازندرانی می توانند جهت درمان انواع مشکلات چشمی به خصوص بیماری رتینوپاتی دیابتی به دکتر ماریا شارع پور متخصص چشم در ساری مراجعه کنند.